Diet map

Coraz częściej mamy do czynienia ze wzrostem zapadalności na choroby związane z przewodem pokarmowym. Według statystyk zwiększa się zapadalność na choroby wrzodowe przełyku i żołądka. Równie częste są także schorzenia czynnościowe układu pokarmowego tj. zaparcia, biegunki lub zespół jelita drażliwego. Według ekspertów ds. żywienia oraz dietetyków, swoistym panaceum na tego rodzaju zaburzenia jest dieta FODMAP.

Akronim dieta FODMAP powstało od angielskiego skrótu: Fermentable Oligosaccharides Disaccharides, Monosaccharides and Polyols, której celem jest eliminacja substancji o charakterze fermentującym w naszych jelitach. Ów plan żywieniowy został zaproponowany przez australijskich naukowców z Monash University, Medicine, Nursing and Health Sciences. Jej celem jest zapobieganie niekorzystnym objawom z przewodu pokarmowego takich jak: wzdęcia, biegunki, gazy jelitowe, przelewania i inne związane z symptomatologią zespołu jelita drażliwego. Podstawowym założeniem tejże diety jest fakt, iż węglowodany fermentujące takie jak: fruktoza, fruktany, laktoza oraz słodziki, szczególnie z rodziny alkoholi wielowodorotlenowych (polioli) tj. : ksylitol, sorbitol, maltitol, laktitol, mannitol, nie są całkowicie trawione w przewodzie pokarmowym oraz charakteryzują się wysokim ciśnieniem osmotycznym, co może powodować sekrecję wody do jelit i nasilanie się niekorzystnych objawów chorobowych. Unikanie spożywania wymienionych powyżej sybstancji może zredukować lub całkowicie wyeliminować niekorzystne objawy.

Zasady diety FODMAP

Na samym początku należy wspomnieć, iż dieta FODMAP nie jest planem żywienia, który należy stosować przez całe życie. Jest to leczniczy sposób żywienia, który zakłada czasowe usunięcie ze zwyczajowej diety szkodliwych pokarmów (na około 6-8 tygodni), a następnie prowokację pokarmową. Jej ideologia podobna jest do diety eliminacyjnej stosowanej w trakcie diagnostyki alergii pokarmowej.

Dieta FODMAP opiera się na dwóch etapach diety. W momencie rozpoczęcia jej stosowania, w etapie pierwszym, eliminuje się produkty i potrawy zawierające bardzo duże ilości szkodliwych, fermentujących substancji. Proces ten trwa przez około 6 tygodni, a następnie, w zależności od tolerancji diety oraz efektu leczniczego (jego poziomem jest cofnięcie się objawów chorobowych), przechodzi się do drugiej fazy diety. W tym etapie stopniowo, powoli rozszerza się ją o produkty zawierające coraz większe ilości wspomnianych FODMAP. Jest to okres najtrudniejszy dla samego pacjenta, ze względu na świadomość spożywania wcześniej szkodliwych dla niego pokarmów. Należy przeprowadzać ten etap powoli, ostrożnie, w ścisłym porozumieniu i akceptacji pacjenta. Należy zwracać szczególną uwagę na poziom tolerancji diety oraz braku pojawienia się nawrotu objawów.

Gdzie można spotkać FODMAP w diecie?

Wiele artykułów z różnych grup produktów zawiera duże ilości zdradliwych FODMAP. Wśród warzyw największą ich zawartością charakteryzują się szczególnie warzywa takie jak: brokuły, kalafior, brukselka, buraki, kapusta, czosnek, szparag i karczoch. Zakazane w pierwszym etapie diety są jabłka, gruszki, polskie owoce sezonowe (morele, brzoskwinie, śliwki, czereśnie). Również duże ilości węglowodanów fermentujących można spotkać w mleku i produktach mlecznych, rośliny strączkowe, wyroby pszeniczne i żytnie oraz orzechy nerkowca i pistacje.

Zdecydowanie mniejsze zawartości FODMAP, które preferowane są w pierwszym etapie diety marchew, ogórek gruntowy, słodkie ziemniaki, dynia i szczypiorek. Bezpieczne jest także mięso i inne produkty, będące źródłem pełnowartościowego białka (jaja, ryby, tofu). Z owoców najlepiej wybierać banany, cytrusy, winogrona i kiwi. Owies, produkty niezwierające pszenicy w swym składzie oraz orzechy włoskie, migdały i wszelkie nasiona oraz pestki również są dobrze tolerowane przez chorych.

Przy terapeutycznym stosowaniu diety FODMAP warto zwracać uwagę na skład produktów przetworzonych. Najlepiej jest zupełnie wyeliminować tego typu artykuły ze swojej diety. Jednakże jeżeli będziemy chcieli skosztować czegoś z tej kategorii, należy dokładnie czytać etykiety. Wiele gotowych produktów, sosów i mieszanek przypraw zawiera w swoim składzie czosnek lub cebulę lub jest niekwestionowanym źródłem syropu glukozowo-fruktozowego w diecie. Należy także unikać produktów light i o obniżonej wartości tłuszczu. Zawierają one w swym składzie spore ilości słodzików, które mogą nasilać niekorzystne objawy chorobowe.

Pamiętaj, by pić odpowiednie ilości wody. Czasami jej niedobór w diecie, a zwiększenie ilości błonnika pokarmowego może być odpowiedzialne za występowanie niepożądanych rekcji ze strony organizmu. Zadbaj więc o prawidłowe nawodnienie, pij powoli, małymi łyczkami nie doprowadzając do uczucia pragnienia.